مصرف گرایی بلای جان اقتصاد مقاومتی

*رضا فرخی

بحث اقتصاد مقاومتی این روزها به یکی از مهم‌ترین مباحث اقتصادی کشور تبدیل شده، آن چنان که وزیر علوم در جدیدترین صحبت‌های خود به این بحث اشاره داشته وازآن به عنوان یکی از محورهای اصلی بحث پژوهش از این پس خبر داده است.

علاوه بر بحث اقتصادی حول این موضوع برخی صاحب نظران از لزوم حضور مردم وهمکاری آنان در کنار مسئولان دراین طرح می گویند وبراین باور هستند که بدون حضور وهمراهی شهروندان جامعه تحقق این امر ممکن پذیر نخواهد بود.افزون براین به نظر می رسد که حضور مردم دراین طرح تنها به حمایت فکری وهمراهی روانی با دولتمردان خلاصه نمی شود بلکه بنابر صحبتهای کارشناسان اقتصادی واجتماعی مردم باید با سلاح صرفه جویی به مصاف این جنگ تمام عیار برای پشتیبانی از مسئولین بروند که همین مسئله لزوم رعایت فرهنگ مصرف دربین شهروندان را بیش از پیش ضروری می نماید.

دراین باره فرهاد رهبر،کارشناس اقتصادی ورئیس دانشگاه تهران براین باور است که در گام اول برای به ثمر رساندن طرح «اقتصاد مقاومتی» باید با مردم رو درو صحبت کرد ومشکلات را به آنان گفت وبه همین ترتیب از آنان خواست که برای کمک به دولت در عرصه حضور جدی داشته باشند.چرا که بدون حضور مردم وحمایت قاطع آنها واز جمله برنامه ریزی برای صرفه جویی در مصرف دولت نمی تواند موفقیت چندانی در طرح اقتصاد مقاومتی به دست آورد.

رهبر همچنان در ادامه به این موضوع اشاره دارد که صرفه جویی در عرصه های مختلف توسط مردم می تواند گام موثری در ایستادگی در مقابل تحریمها محسوب شود.علاوه بر صحبتهای این کارشناس اقتصادی برطبق آمارهای منتشر شده سرانه مصرف برق ایرانیان 3برابر جهان یعنی 2500 کیلو وات در برابر800کیلو وات است وهمچنین آمار از سرانه مصرفی 2برابری آب در ایران نسبت به آمارهای جهانی یعنی چیزی در حدود 300کیلو گرم در مقابل 150کیلو حکایت دارد ودر طرف مقابل میزان ساعت مفید کار روزانه ایرانیان یک چهارم آمارهای جهانی یعنی 300 ساعت در برابر 1200 ساعت بیان می شود.

باتوجه به همین آمارهاست که بخش قابل توجهی از کارشناسان لزوم کاهش مصرف وبرنامه ریزی دراین زمینه توسط مردم را در کنار مدیریت دولت مهم وضروری عنوان می کنند.آن چنان که مهرداد فرجامی،پژوهشگر اقتصادی دراین باره می گوید:

درغنی بودن ذخایر ایران و داشتن شدن 500 ميليارد دلار ذخاير نفتي و 40 درصد از ذخاير نفتي در گلوگاه خليج فارس و هرمز وهمچنین داشتن 40 درصد از ذخایر گازی جهان تردیدی نیست.اما داشتن این منابع فوق العاده با ارزش وتجدید ناپذیر نباید سببی براین باشد که شهروندان جامعه وهمچنین مسئولین، با تکیه براین منابع به سمت مصرف گرایی جنون وار گرایش پیدا کنند.چرا که این منابع را نباید به همین راحتی وبه این صورت افسارگسیخته در راه مصارف روزانه هزینه کرد. بلکه برای استفاده از آنها برای ساخت زیرساختها باید برنامه ریزی ویژه ای داشت که این امر جز با ترویج وتبیین فرهنگ مصرف تحقق نخواهد یافت.

همچنین این اقتصاد دان براین باور است که هزینه کردن در راه فرهنگ سازی مصرف،دقیقا به مانند هزینه کردن برای حفظ مهمترین سرمایه های کشور خواهد بود.چرا که درواقع انجام هزینه برای ساخت مستند ویا محصولاتی که بتواند فرهنگ مصرف شهروندان را رشد دهد به نوعی اولا یک سرمایه گذاری بلند مدت برای حفظ منابع وثانیا به مانند یک درمان برای حل بیماری مصرف قابل توجه انرژی محسوب می شود.

اما درکنار این موضوع به نظر می رسد که برخی دیگر از صاحب نظران در حوزه اجتماعی از زاویه دیگری به موضوع می نگرند وبراین مسئله تاکید دارند که روح  کارگرایی همراه با اشتغال در کالبد جامعه ایرانی باید بیش از گذشته دمیده شود.یعنی به طور مشخص هنگامی که میانگین کارسالانه 2400 ساعت درمقابل آمار 100ساعت سالانه در جهان است انتظار می رود که این آمار بالا بیش از گذشته بازدهی بیشتری داشته باشد نه اینکه از این 2400ساعت تنها 300ساعت ساعت کار به دست آید.درواقع این موضوع نشان دهنده عادت جامعه ایران به اتلاف وقت در کنار اتلاف انرژی است.